سرای عامری ها

زهرا ساعدی

سفر و گردش جزو فعالیت‌های موردعلاقه‌ی بشر از سال‌های دور بوده. این فعالیت گاه برای سیر و سیاحت، گاه برای تجارت و گاه برای زیارت بوده است. بزرگان فرهنگ و ادب ایرانی هم بارها به سفر و تجربه‌های جدید دعوت‌مان کرده‌اند و کمتر کسی است که عبارت مشهور سعدی: «بسیار سفر باید تا پخته شود خامی را» نشنیده باشد. حالا با پشت سر گذاشتن دوران کرونا، بازار سفر دوباره دارد داغ شده و میزان سفرها به عدد قبلی نزدیک می‌شود. گردشگری حالا به انواع مختلفی تقسیم می‌شود و افراد به دلایل مختلف و متنوعی سفر می‌کنند. در ادامه با انواع مختلف گردشگری آشنا می‌شویم:

در وهله‌ی اول سه نوع عمده‌ی گردشگری وجود دارد و بقیه‌ی دسته‌ها به نوعی زیرشاخه‌ی این سه دسته قرار می‌گیرند:

 

 

زمانی که در مرزهای کشور خودمان سفر می‌کنیم، با هر هدفی که باشد چه تفریح و چه تجارت، جزو دسته‌ی گردشگری داخلی قرار می‌گیرد.

گردشگری داخلی با توجه به سادگی عبور و مرور، زبان یکسان و عدم نیاز به ارز خارجی، گذرنامه، ویزا و ... جزو انواع پرطرفدار گردشگری است. براساس گزارش گردشگری داخلی ایران در سال ۱۴۰۱، از مجموع ۲۶ میلیون و ۳۰۱ هزار و ۶۷۰ خانوار ایرانی، ۷ میلیون و ۸۰۰ هزار خانوار، معادل حدود ۳۰ درصد خانوارها، حداقل یک سفر داشته‌اند؛ این یعنی حدود ۵۵ میلیون ایرانی، معادل ۱۸ میلیون و ۵۱۳ هزار و ۴۴۹ خانوار، در سال ۱۴۰۰ به سفر نرفته‌اند.

 

زمانی که مسافران از کشورهای دیگر به کشور ما سفر می‌کنند، این سفر در دسته‌ی گردشگری ورودی قرار می‌گیرد. طبق آخرین گزارش سازمان جهانی گردشگری(UNWTO)  از آمار گردشگری ایران در سال ۲۰۲۲ نیز نشان می‌دهد، تعداد گردشگران ورودی به ایران در سال ۲۰۲۲ میلادی (دی ۱۴۰۰ تا دی ۱۴۰۱)، ۴.۱ میلیون نفر بوده است.

 

 

زمانی که از کشورمان به کشور دیگری سفر می‌کنیم گردشگری خروجی محسوب می‌شود. طبق گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری در سال ۲۰۲۲ میلادی (از دی ۱۴۰۰ تا دی ۱۴۰۱) ترکیه اولین مقصد سفرهای خارجی ایرانیان بوده و ۶۳ درصد از تعداد کل سفرهای خارجی ایرانیان را پوشش داده است.

 

دسته‌بندی دیگر گردشگری براساس هدف سفر است و انواع بسیار متفاوتی دارد. در ادامه با چند مورد آشنا شوید:

 

 

زمانی که سفر به قصد هدف شغلی و حرفه‌ای در داخل یا خارج از کشور انجام می‌شود، زیرمجموعه‌ی گردشگری تجاری قرار می‌گیرد. علت‌های مختلف گردشگری تجاری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ملاقات با شریک تجاری

• حضور در کنفرانس، رویداد یا نمایشگاه

• دیدار از دفتر شرکت در شهری دیگر

با ظهور اینترنت و امکان برقراری تماس‌های ویدئویی، بخشی از این سفرها دیگر لازم نیست اما همچنان دیدار حضوری جایگاهش را حفظ کرده است.

 

 

گردشگری تفریحی دسته‌ی وسیعی است که شامل موارد مختلفی از جمله گردشگری ماجراجویانه، گردشگری فرهنگی، گردشگری شهری و ... می‌‌شود. در کل گردشگری تفریحی به سفری اطلاق می‌شود که در زمان آزادتان انجام می‌دهید و در آن استراحت می‌کنید و تجربه‌ای متفاوت به دست می‌آورید. در ادامه با انواع گردشگری تفریحی بیشتر آشنا شوید:

• گردشگری ماجراجویانه: در گردشگری ماجراجویانه، مسافران به مناطق دوردست و بکری می‌روند تا تجربه‌هایی به دست بیاورند که دیگران نداشته‌اند. در این نوع گردشگری مسافران با فرهنگی تازه یا مکانی جدید روبه‌رو می‌شوند و فعالیت‌ بدنی شامل کوهنوردی، سقوط آزاد، قایق‌رانی، اسکی و ... دارند.

• گردشگری فرهنگی: بسیاری از مسافران به فرهنگ علاقه دارند و دوست دارند در مورد فرهنگ شهرها و کشورهای دیگر بیشتر بدانند. در این گونه از سفر مسافران بیشتر به میراث فرهنگی مثل بناهای قدیمی و موزه‌ها سر می‌زنند، سعی می‌کنند با ادبیات، مذهب و موسیقی آن فرهنگ بیشتر آشنا شوند، از غذای این فرهنگ بچشند و در جشنواره‌ها شرکت کنند.

 

 

• گردشگری شهری: گردشگری شهری جزو انواع متداول گردشگری است که افراد به شهری دیگر سفر می‌کنند و با جنبه‌های مختلف آن شهر آشنا می‌شوند. ممکن است در این گردشگری سراغ فرهنگ، غذا و طبیعت هم بروند یا ممکن است علاوه بر بازدید از شهر هدف تجاری هم داشته باشند.

• گردشگری روستایی: بیشتر کسانی که در شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند در یکی از روزهای شلوغ و آلوده آرزو می‌کنند در روستایی آرام و پاکیزه زندگی می‌کردند. گردشگری روستایی برای این دسته از افراد است که دوست دارند از زندگی شلوغ و پردردسر شهری کمی دور شوند و دمی بیاسایند. 

• گردشگری طبیعت: انسان شهری این روزها بیشتر از هر وقت دیگری هوای طبیعت می‌کند و نیاز دارد با بازگشت به طبیعت تمدد اعصاب کند. در این نوع گردشگری افراد به مکان‌هایی با طبیعت بکر و دست‌نخورده سفر می‌کنند و اصطلاحا به دل طبیعت می‌زنند. پرطرفدارترین مقصدها برای گردشگری طبیعت در جهان آلاسکا، جنگل‌های آمازون، قطب شمال، بوتسوانا، کاستاریکا، جزایر گالاپاگوس و هیمالیا هستند. 

 

 

• گردشگری غذا: افرادی که عاشق امتحان کردن طعم‌های جدید و شناخت غذای کشورهای دیگر هستند سراغ این نوع گردشگری می‌روند. در این نوع گردشگری هدف اصلی امتحان کردن غذاهای جدید است و البته ممکن است انواع دیگر گردشگری مثل گردشگری فرهنگی هم با آن ترکیب شود. از مقصدهای پرطرفدار گردشگری غذا می‌توان به کشورهای ایتالیا، اسپانیا، دبی، تایلند، هند و ژاپن اشاره کرد.

 

گردشگری ورزشی هم به نوعی جزو گردشگری تفریحی محسوب می‌شود اما به طور خاص به ورزش و انجام فعالیت‌هایی مثل اسکی، اسنوبرد، موج‌سواری، دوچرخه‌سواری و ... اختصاص دارد. مهم‌ترین اتفاقات در گردشگری ورزشی که باعث جذب میلیون‌ها گردشگر می‌شود هم رویدادهای ورزشی مهم مثل المپیک، جام جهانی فوتبال و دیگر مسابقات ورزشی بین‌المللی است.

 

 

این نوع از گردشگری در سال‌های اخیر توجه و علاقه‌ی زیادی به خود جلب کرده و افراد برای به دست آوردن سلامت جسمی و روحی سفر می‌کنند. بسیاری به دلیل نبود امکانات پزشکی مناسب در شهر یا کشور خودشان و هزینه‌های بالای درمان در محل زندگی‌شان دست به سفر پزشکی می‌زنند.

البته این نوع سفر همیشه برای بیماری‌های سخت جسمی نیست و ممکن است برخی مسافران برای به دست آوردن آرامش و تعادل روحی مدتی را در شهری که امکانات ماساژ، طبیعت زیبا و آرامش دارد سپری کنند.

گردشگری مذهبی جزو انواع شناخته شده‌ی گردشگری در کشور ماست و سفر افراد از شهرهای مختلف به قم و مشهد جزو گردشگری مذهبی طبقه‌بندی می‌شود. در این نوع گردشگری افراد به شهرهایی که مکان‌های مذهبی دارند سفر می‌کنند تا از اماکن مذهبی بازدید کنند. یکی از بزرگ‌ترین و شناخته‌شده‌ترین مقصدها برای گردشگری مذهبی مسلمانان مکه است که سالانه میلیون‌ها گردشگر از این شهر دیدار می‌کنند و اعمال مذهبی انجام می‌دهند.